De dienst Pathologische Anatomie onderzoekt tumoren afkomstig van het Institut Jules Bordet, het UMC Sint-Pieter en de campussen Elsene en Molière van de Iris Ziekenhuizen Zuid. De dienst is een toonaangevend centrum in diverse domeinen, zoals de diagnose van borstkanker, gynaecologische kankers, kankers van het spijsverteringsstelsel, kankers van de urinewegen en de geslachtsorganen, longkanker, kankers van de weke delen, hoofd- en halskanker, en lymfomen.
De dienst onderzoekt:
- operatiepreparaten verwijderd tijdens een heelkundige ingreep,
- biopsieën,
- cytologische monsters (uitstrijkjes, enz.),
- bloedmonsters voor specifieke cytogenetische analyses (klassieke karyotypes voor de diagnose en opvolging van de bloedkanker en technieken van moleculaire genetica om prognostische factoren te verkrijgen).
De dienst werkt volgens de ISO 15189 norm.
Binnen de dienst Pathologische Anatomie zijn er verschillende deelgebieden van speciale expertise die de door kanker aangetaste weefsels en bloedproducten nauwkeuriger helpen typeren:
- De afdeling macroscopie,
- De afdeling histologie,
- De afdeling cytologie,
- De afdeling immuunhistochemie,
- De afdeling moleculaire biologie,
- De afdeling cytogenetica,
- De cel kwaliteitsgarantie,
- De tumorbank.
Voorbeeld van de gang van zaken:
als er bij een operatie een solide tumor wordt verwijderd, gaat die zo snel mogelijk naar de afdeling macroscopie, waar het zieke gedeelte eruit gehaald wordt. Dat weefsel wordt dan in paraffine ingebed en in heel dunne plakjes gesneden. Die dunne tumorplakjes worden daarna op glasplaatjes gelegd en met bepaalde stoffen gekleurd zodat de patholoog ze onder de microscoop kan bekijken. Indien nodig kunnen bijkomende onderzoeken worden aangevraagd. De afdeling immuunhistochemie en/of moleculaire biologie kunnen dan nog fijnere analyses uitvoeren om bepaalde antigenen of de expressie van bepaalde genen aan te tonen. Die aanvullende gegevens bieden waardevolle indicaties voor een gepersonaliseerde aanpak van de ziekte.
Er zijn diverse innovatieve technieken ontwikkeld om kanker nauwkeuriger te typeren.
Enkele voorbeelden:
- De genomische graad van de tumor is gebaseerd op de analyse van de genexpressie van een tumor. Hierbij sporen artsen zogenaamde genetische handtekeningen op, die hen helpen beslissen welk soort behandeling er nodig is en hoe zwaar die moet zijn. De genetische handtekeningen geven ook informatie over de prognose van de tumor. Ons laboratorium beschikt over de nodige expertise voor het uitvoeren en interpreteren van dit soort tests. Deze laatste zijn trouwens in de onderzoekslaboratoria van het instituut ontwikkeld.
- Andere technieken – zoals de extemporaneuze immuunhistochemische kleuring – bieden de chirurgen bijkomende hulp tijdens de operatie. Zo kan er bij het verwijderen van de eerste lymfeklieren in de buurt van een borsttumor (schildwachtklierprocedure) meteen een immuunhistochemisch onderzoek worden uitgevoerd. De uitslag van dat onderzoek geeft aan of de klieren al dan niet kankercellen bevatten. Zo kan de chirurg de zones waar hij klieren moet wegnemen tot een minimum beperken.
De onderwijsopdracht van het Institut Jules Bordet focust zich vooral op de opleiding van artsen: dissectie van operatiepreparaten, interpretatie onder de microscoop van de verwijderde weefsels en monsters, en klinische autopsies onder toezicht van een seniorarts. Daarnaast zijn de verschillende artsen van de dienst ook betrokken bij de organisatie van cursussen in België en in het buitenland.
Pathologen van het Institut Jules Bordet werken ook mee aan het Europese project TASTE (Telepathological ASsessment of histopathological and cytological Technique) voor de ontwikkeling van een innovatief systeem van telepathologie via gebruik van ICT (informatie- en communicatietechnologie), met meer bepaald een technologisch platform, een beelddatabank en objectglaasjes van hoogstaande kwaliteit.
Surf voor meer informatie naar www.tasteproject.eu/
De dienst Pathologische Anatomie van het Jules Bordet Instituut verwerft een ‘next generation’ blade scanner
Dankzij de Association Jules Bordet die een financiering van meer dan 105.000 euro aanbood, kon de dienst Pathologische Anatomie van het Instituut onlangs een state-of-the-art pathology blade scanner aankopen. Deze nieuwste aanwinst versterkt het platform voor digitale pathologie van de dienst die zich blijft toeleggen op zijn drievoudige missie van zorg, onderzoek en innovatie ten gunste van de patiënt.
Een microdissectielaser voor de dienst Pathologische Anatomie van het Instituut Jules Bordet
Sinds zijn oprichting heeft het Instituut Jules Bordet alles in het werk gesteld om kanker te begrijpen, te behandelen en te bestrijden. Ook de recente aankoop van een uiterst nauwkeurige microdissectielaser kadert in deze doelstelling. De bedoeling is om de heterogeniteit van tumoren en de tumormicro-omgeving beter te kunnen bestuderen. Opnieuw een stap vooruit in het onderzoek, mogelijk gemaakt dankzij de genereuze steun van de "Vrienden van het Instituut Bordet".
Onderzoeksprojecten
De dienst Pathologische Anatomie werkt actief samen met onderzoeksteams van het Institut Jules Bordet in het kader van translationeel onderzoek. Daarnaast worden ook veel multicentrische klinische studies (EORTC, BIG, enz.) vanuit anatoompathologisch standpunt door de dienst gecoördineerd. De dienst wordt zo een centraal referentielaboratorium. We voeren ook meer specifieke projecten uit, zoals:
Project 1
Optimalisatie van de preanalytische fases voor sequentiebepaling. Invloed van de preanalytische fase op de detectie van genetische mutaties via high throughput sequencing of hoge doorvoer sequentiebepaling (NGS).
- Projectleiders : Denis Larsimont, Ligia Craciun, Sticca Tiberio
- Financiering : Fonds Lambeau-Marteaux
Project 2
Kwaliteitscontrole via infraroodspectroscopie. Analyse via infraroodspectroscopie van de kwaliteit en preservatie (stabiliteit) van de eiwitten in ingevroren monsters van de tumorbank.
- Projectleider : Ligia Craciun
- Samenwerking : ULB, BBMRI
Project 3
Vloeibare biopsieën. Extensie van de tumorbank naar bloed/plasmamonsters dankzij de financiering van stabilisatorbuizen voor plasma door de Vrienden van het IJB. Kwalitatieve en kwantitatieve analyse van het tumorale DNA in het plasma.
- Projectleider : Ligia Craciun
- Samenwerking : OECI
- Financiering : «Association Jules Bordet»
Project 4
Analyse van het inflammatoire, intra- en peritumorale infiltraat bij patiënten die geopereerd zijn voor een hepatocellulair carcinoom na intra-arteriële radio-embolisatie.
- Projectleider : Denis Larsimont
- Samenwerking : Heelkunde dienst, Institut Jules Bordet
Project 5
CEA en ctDNA, prognostische factoren na een heelkundige ingreep bij primaire darmkanker en levermetastasen.
- Projectleider : Denis Larsimont
- Samenwerking : Heelkunde dienst, Oncologische gastro-enterologie dienst
Update : 4/2021
Ons team
Pathologen
- Pr D. Larsimont, (Afdelingshoofd)
Tel : + 32 (0)2 541 31 15
- Dr M. Chintinne (Moleculaire biologie en sequencing)
Tel : + 32 (0)2 541 30 04
- Dr D. d’Olne, Consultant
Tel :+ 32 (0)2 541 33 13
- Dr N. de Saint Aubain (immunohistochemie)
Tel :+ 32 (0)2 541 31 19
- Dr R. de Wind (Cytologie)
Tel :+ 32 (0)2 541 30 34
- Prof. P. Demetter (kliniekhoofd)
Tel : + 32 (0)2 541 36 98
- Dr M. Gomez Galdon (Macroscopie)
Tel :+ 32 (0)2 541 33 13
- Dr P. Heimann (Cytogenetiek)
Tel :+ 32 (0)2 541 31 44
- Dr N. Sirtaine (Histologie)
Tel :+ 32 (0)2 541 31 02
- Dr L. Verset (klinikhoof adjunct)
Tel : + 32 (0)2 541 33 94
- Dr I. Mariz, PG
Tel : +32 (0)2 541 34 99
- Dr J. Fallas, PG
Tel : + 32 (0)2 541 34 99
Secretariaat
- Hotline (Tel : + 32 (0)2 541 73 23)
- Joëlle Vanderheyde, Secretaris
Tel : + 32 (0)2 541 31 05
Kwaliteitscel
- Ioanna Laïos
Tel : + 32 (0)2 541 73 10
Klinische studies
- Dr Sc L. Craciun, (coordinator)
Tel :+ 32 (0)2 541 72 16
Tumorbank
Dr Sc L. Craciun (coordinator)
Tel :+ 32 (0)2 541 72 16
A. Spinette
17/12/2021
Wetenschapelijke artikelen
The Prognostic Value of Distinct Histological Growth Patterns of Colorectal Peritoneal Metastases: A Pilot Study.
Auteurs : El Asmar A, Demetter P, Fares F, Sclafani F, Hendlisz A, Donckier V, Vermeulen P, Liberale G
Jaar : 2023
Journal : Ann Surg Oncol
Tumor biology reflected by histological growth pattern is more important than surgical margin for the prognosis of patients undergoing resection of colorectal liver metastases.
Auteurs : Bohlok A, Inchiostro L, Lucidi V, Vankerckhove S, Hendlisz A, Van Laethem JL, Craciun L, Demetter P, Larsimont D, Dirix L, Vermeulen P, Donckier V
Jaar : 2023
Journal : Eur J Surg Oncol
Volume : 49
Pagina's : 217-224
Monomorphic epitheliotropic intestinal T-cell lymphoma comprises morphologic and genomic heterogeneity impacting outcome.
Auteurs : Veloza L, Cavalieri D, Missiaglia E, Ledoux-Pilon A, Bisig B, Pereira B, Bonnet C, Poullot E, Quintanilla-Martinez L, Dubois R, Llamas-Gutierrez F, Bossard C, de Wind R, Drieux F, Fontaine J, Parrens M, Sandrini J, Fataccioli V, Delfau-Larue MH, Daniel A, Lhomme F, Clément-Filliatre L, Lemonnier F, Cairoli A, Morel P, Glaisner S, Joly B, El Yamani A, Laribi K, Bachy E, Siebert R, Vallois D, Gaulard P, Tournilhac O, de Leval L
Jaar : 2023
Journal : Haematologica
Volume : 108
Pagina's : 181-195
ASO Visual Abstract: The Prognostic Value of Distinct Histological Growth Patterns of Colorectal Peritoneal Metastases-A Pilot Study.
Auteurs : El Asmar A, Demetter P, Fares F, Sclafani F, Hendlisz A, Donckier V, Vermeulen P, Liberale G
Jaar : 2023
Journal : Ann Surg Oncol
PIK3CA copy number gain and inhibitors of the PI3K/AKT/mTOR pathway in triple-negative breast cancer.
Auteurs : Amato O, Buisseret L, Gebhart G, Plouznikoff N, Larsimont D, Awada A, Piccart M, Aftimos P
Jaar : 2023
Journal : Cold Spring Harb Mol Case Stud