Prostaatkankers

Prostaatkanker is in het begin vaak asymptomatisch. De eerste symptomen zijn plasproblemen zoals vaak moeten plassen, moeite met plassen, het gevoel dat de blaas niet volledig leeg raakt en soms bloed in de urine of het sperma. In een gevorderd stadium kan pijn in het bekken, de lendenen of de botten optreden, naast erectieproblemen of onverklaarbaar gewichtsverlies. 

De voornaamste risicofactoren voor prostaatkanker zijn:

• Leeftijd: De meerderheid is ouder dan 65 jaar.
• Familiale voorgeschiedenis: Er is een verhoogd risico bij een familiale voorgeschiedenis van prostaatkanker, vooral als er meerdere familieleden zijn getroffen.
• Etnische afkomst: Mannen van Afrikaanse of Afro-Caraïbische afkomst lopen een groter risico.
• Genetische mutaties: Bepaalde mutaties, met name van de BRCA1- en BRCA2-genen of MLH1- en MLH2-genen (lynchsyndroom), verhogen het risico.
• Beroepsmatige blootstelling: Blootstelling aan bepaalde pesticiden en chemicaliën vormt een risicofactor (bv. landbouwers en brandweerlieden).
• Voeding en obesitas: Overgewicht, consumptie van zuivel- en calciumrijke producten en een tekort aan vitamine E en selenium kunnen het risico verhogen, hoewel het bewijs daarvoor nog beperkt en controversieel is.

Op dit moment worden er geen specifieke preventieve maatregelen aanbevolen om het risico op prostaatkanker te verminderen. Een gezond, evenwichtig dieet, regelmatige lichaamsbeweging en stoppen met roken worden echter wel aangemoedigd en erkend om hun talrijke voordelen voor de gezondheid.

Meer weten over voeding en kanker

Prostaatkanker wordt gediagnosticeerd in verschillende opeenvolgende stappen. 

Bij het Jules Bordet Instituut – H.U.B. heeft de Willy Grégoir Kliniek voor prostaatkankers de nodige experts in huis voor elk van de diagnostische stappen.

Screening
Hoewel de doeltreffendheid ervan om de prostaatkankersterfte te verminderen nog steeds wordt betwist, wordt screening door wetenschappelijke verenigingen aanbevolen voor mannen boven de 50, na een gesprek over de voor- en nadelen. Voor mannen van Afrikaanse afkomst of met een familiale voorgeschiedenis van prostaatkanker wordt het voorgesteld vanaf 45 jaar, en in geval van genetische aanleg vanaf 40 jaar.

De screening gebeurt hoofdzakelijk met behulp van twee methoden:

PSA-meting (prostaatspecifiek antigeen)
Via een bloedtest meten we de waarde van het PSA, een eiwit dat door de prostaat wordt geproduceerd. Een verhoogde waarde kan wijzen op kanker, maar ook op andere goedaardige aandoeningen zoals een prostaatvergroting of -ontsteking.

 Rectaal toucher
Klinisch onderzoek door een arts om de grootte en consistentie van de prostaat te beoordelen. Met een gehandschoende vinger palpeert de arts de prostaat, die op het rectum rust.

Met die onderzoeken kunnen we afwijkingen detecteren (verhoogd PSA en/of verdacht rectaal toucher) die verder onderzoek vereisen, zelfs als er geen symptomen zijn.

Ontdek het centrum voor preventie en vroegtijdige opsporing van kanker

Diagnostisch onderzoek
Als er tijdens de screening afwijkingen worden ontdekt, worden er extra onderzoeken uitgevoerd om kanker te bevestigen of uit te sluiten.

Wij bieden de volgende extra onderzoeken aan:

Multiparametrische magnetischeresonantiebeeldvorming (MRI) van de prostaat 
Via dit onderzoek met highfield-MRI (magnetische veldsterkte van 3.0 Tesla) kunnen verdachte letsels in de prostaat precies worden gelokaliseerd en kan de ernst ervan worden beoordeeld.

Meer informatie : Multiparametrische MRI van de prostaat

Prostaatbiopsieën 
Onder echo- en MRI-geleiding worden via het perineum monsters genomen van de prostaat om het weefsel te analyseren onder een microscoop. Via die biopsieën kunnen we de aanwezigheid van kankercellen bevestigen en hun agressiviteit bepalen met behulp van de Gleason-score (of ISUP-graad).

Meer informatie : Prostaatbiopsie

Stadiëring
Eens de diagnose kanker is bevestigd, worden bijkomende onderzoeken uitgevoerd om te beoordelen of de kanker is uitgezaaid buiten de prostaat. De onderzoeken worden aangepast aan elke patiënt en besproken met uw arts. 

Wij bieden de volgende extra onderzoeken aan:

Positronemissietomografie (PET)
Met deze nucleaire beeldvorming in combinatie met CT (PET-CT) of MRI (PET-MRI) kunnen kankerletsels en -uitzaaiingen nauwkeuriger worden opgespoord met behulp van een kankerspecifieke tracer, het prostaat-specifiek membraanantigeen (PSMA).

Meer informatie : Positronemissietomografie met tracking van het PSMA (PSMA-PET)

Botscintigrafie of CT-scan van het hele lichaam
Deze onderzoeken zijn soms nodig om naar mogelijke uitzaaiingen te zoeken.

Samen maken deze stappen het mogelijk om een precieze diagnose te stellen en de agressiviteit (graad) en uitgebreidheid (stadium) van de ziekte te bepalen om na overleg tussen de collega's de juiste beslissingen te kunnen nemen over de behandeling.

De behandeling wordt bepaald in functie van een aantal factoren, waaronder de specifieke kenmerken van de kanker en de leeftijd en algemene conditie van de patiënt. De ziekte kan worden ingedeeld in drie categorieën op basis van de omvang:

• Gelokaliseerd: de kanker is beperkt tot de prostaat.
• Lokaal gevorderd: de kanker heeft zich uitgebreid tot buiten de prostaat met mogelijke aantasting van nabijgelegen lymfeklieren.

• Uitgezaaid: de kanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam.

Voor elke categorie komen meerdere enkelvoudige of gecombineerde behandelingsopties in aanmerking, die zullen worden voorgesteld na een multidisciplinair oncologisch consult (MOC) met het team van de Willy Grégoir Kliniek voor prostaatkankers;
Meer informatie over onze behandeling van urologische kankers

Dit zijn de behandelingen die we aanbieden voor gelokaliseerde (en lokaal gevorderde) kankers: 

• Actieve opvolging
  Voor gelokaliseerde prostaatkankers met een laag risico kan regelmatige opvolging worden overwogen. Deze aanpak bestaat uit een nauwgezette opvolging zonder meteen over te gaan tot een behandeling, met regelmatige controles zoals een PSA-meting, een rectaal toucher, een multiparametrische MRI van de prostaat en biopsieën.
  Meer informatie : Actieve opvolging

• Chirurgie (robotgeassisteerde radicale prostatectomie)
  Een radicale prostatectomie houdt in dat de prostaat en de zaadblaasjes volledig worden verwijderd. Wij doen dat uitsluitend met behulp van een robot. Deze optie wordt vaak gekozen voor gelokaliseerde of lokaal gevorderde kankers.
  Meer informatie
  Ontdek de Kliniek voor robotchirurgie van het H.U.B
  Ontdek de Radicale prostatectomie
   
• Radiotherapie 
  Radiotherapie gebruikt straling om de kankercellen te vernietigen. Het wordt vaak gebruikt bij gelokaliseerde of lokaal gevorderde kanker, soms na een radicale prostatectomie. Het kan op twee manieren worden toegediend:
   
  • Uitwendige radiotherapie
    Er vinden 5 à 35 sessies externe bestraling van de prostaat plaats met de MR-Linac.
    Meer informatie : Behandeling met uitwendige radiothérapie (EBRT)
     
  • Brachytherapie
    Er worden radioactieve implantaten rechtstreeks in de prostaat geplaatst om een plaatselijke dosis straling af te geven.
    Meer informatie : Behandeling met brachythérapie
     
• Focale behandelingen
  Focale behandelingen zijn bedoeld om enkel de zone te behandelen waar de tumor zich bevindt, zodat de rest van de prostaat wordt gespaard en er minder bijwerkingen optreden. Ze worden voornamelijk gebruikt voor gelokaliseerde kankers met een laag of gemiddeld risico. Het gebruik ervan blijft controversieel omdat er nog geen gegevens zijn over de effecten op lange termijn. Mogelijk opties zijn:
  • HIFU (high-intensity focused ultrasound)
    Een endorectale sonde zendt ultrageluid uit, dat de temperatuur doet stijgen zodat het tumorweefsel wordt vernietigd.
    Meer informatie : Focale behandeling met HIFU
     
  • TMA (gerichte microwave-ablatie)
    Er wordt een antenne ingebracht in de tumor die microgolven uitzendt, die de temperatuur doen stijgen zodat het tumorweefsel wordt vernietigd.
    Meer informatie : Focale behandeling via gerichte microwave-ablatie (TMA)

Dit zijn de behandelingen die we aanbieden voor uitgezaaide kankers: 

• Hormoontherapie
  Hormoontherapie vermindert of blokkeert de werking van androgenen, voornamelijk testosteron, die de groei van prostaatkankercellen stimuleren. Dat kan worden bereikt met behulp van geneesmiddelen of via chirurgie (pulpectomie).
   
• Chemotherapie
  Chemotherapie gebruikt cytotoxische geneesmiddelen zoals docetaxel of cabazitaxel om de kankercellen te vernietigen.
   
• Radiotherapie 
  Radiotherapie gebruikt straling om de kankercellen te vernietigen en kan gericht zijn op de prostaat of op de uitzaaiingen. Ook de pijn veroorzaakt door uitzaaiingen kan worden verlicht door radiotherapie.
   
• Radiofarmaceutica
  Deze behandelingen, zoals radium-223 of lutetium-177-PSMA, zetten radioactieve isotopen in om de kankercellen aan te vallen. Ze leveren een gelokaliseerde straling af aan de uitzaaiingen.
  Meer informatie : Theranostische behandeling
   
• Gerichte therapie
  PARP-remmers werken in op specifieke genetische afwijkingen in kankercellen, zoals de BRCA1-/BRCA2-mutaties. 
   
• Ondersteunende zorg
  Deze behandelingen zijn bedoeld om de levenskwaliteit van patiënten te verbeteren door botcomplicaties te voorkomen of te behandelen, zoals bifosfonaten of denosumab, en door symptomen zoals pijn of vermoeidheid aan te pakken.
  Ga naar onze pagina voor hulp bij de behandelingskeuze

Na een behandeling voor prostaatkanker is regelmatige medische opvolging cruciaal om de evolutie van de ziekte nauwgezet in het oog te houden en een eventueel recidief op te sporen. Daarvoor komt u regelmatig op raadpleging voor onderzoeken, in het bijzonder de PSA-meting waarmee de aanwezigheid van restkankercellen kan worden gecontroleerd. Afhankelijk van de gevolgde behandeling (chirurgie, radiotherapie, focale behandeling enz.) kunnen aanvullende onderzoeken zoals medische beeldvorming worden uitgevoerd om de mogelijke aanwezigheid van een lokaal recidief of uitzaaiingen te beoordelen.

Het herstel na de behandeling varieert per persoon en per type behandeling. Sommige patiënten kunnen last hebben van plasproblemen, erectiestoornissen of aanhoudende vermoeidheid, die het gevolg kunnen zijn van de bijwerkingen van de behandeling. De problemen kunnen verbeteren na verloop van tijd en met een geschikte behandeling, bijvoorbeeld geneesmiddelen en revalidatie. Het is belangrijk dat patiënten alles vertellen wanneer ze hun problemen bespreken met hun medisch team zodat er gepaste oplossingen worden gevonden en hun levenskwaliteit na de behandeling verbetert.

Meer informatie over de opvolging na kanker

Het begrip remissie wordt vaak gebruikt in de opvolging na de behandeling om een periode aan te duiden waarin er geen kanker meer wordt waargenomen en er geen tekenen van de ziekte zijn. Het is echter belangrijk om te weten dat remissie niet per se genezing betekent. Prostaatkanker kan soms jaren na de behandeling terugkeren en vereist dus een langdurige opvolging. Volledige genezing is vaak moeilijk te definiëren, maar langdurige remissie zonder tekenen van terugval kan in sommige gevallen wijzen op genezing.

Klik op de afbeelding of klik hier om de video te starten