Focale behandeling van prostaatkanker is een innovatieve behandelingsaanpak waarbij alleen de zone van de prostaat wordt behandeld waar de tumor aanwezig is en de andere delen van de klier worden gespaard. Deze behandeling is bedoeld voor gelokaliseerde en matig agressieve kankers, veroorzaakt minder bijwerkingen en spaart de essentiële functies van de prostaat, met name de plas- en seksuele functies.
De Willy Grégoir Kliniek voor prostaatkankers biedt als enige in België deze geavanceerde behandeling met high-intensity focused ultrasound (HIFU) aan.
Focale behandeling met HIFU is bedoeld voor prostaatkankerpatiënten met een intermediair risico, waarbij de kanker beperkt is tot een duidelijk afgebakende zone van de klier. Het is een alternatief voor patiënten die hun levenskwaliteit willen behouden door het risico op bijwerkingen te verminderen, met name problemen met de seksuele functie en urine-incontinentie. Voor deze aanpak zijn er echter nog geen vergelijkende gegevens op lange termijn die de oncologische gelijkwaardigheid met standaardbehandelingen zoals chirurgie of radiotherapie bevestigen.
Om in aanmerking te komen voor deze behandeling moeten patiënten een gelokaliseerde tumor hebben, bij voorkeur één enkele tumor, met een Gleason-score van 7 (ISUP-graad 2 of zelden 3).
Een focale behandeling met HIFU is minimaal invasief, zodat de patiënten snel herstellen.
Beoordeling voorafgaand aan de behandeling
Een focale HIFU-behandeling plannen vereist maximale precisie die mogelijk wordt gemaakt door een MRI van de prostaat, de informatie verkregen uit de prostaatbiopten en een 3D-echografie die aan het begin van de ingreep wordt uitgevoerd. Door de beeldfusie van die verschillende beelden kan de behandeling in real time worden gepland en gevolgd.
Ingreep
Een focale behandeling met HIFU wordt uitgevoerd onder algemene of plaatselijke verdoving en duurt ongeveer 30 à 60 minuten. Het ultrageluid wordt toegediend via een endorectale robotarm voor een verhoogde precisie van de behandeling. Aan het einde van de procedure wordt de necrose van de behandelde tumorzone gecontroleerd met een contrastecho. Tijdens de procedure wordt een blaaskatheter ingebracht, die na 10 dagen wordt verwijderd tijdens een raadpleging.
Ziekenhuisopname
De patiënt blijft 24 uur in het ziekenhuis met één observatienacht.
Opvolging
Een nauwgezette opvolging is cruciaal om de werkzaamheid van de behandeling te controleren en een eventueel recidief op te sporen. Daarvoor worden regelmatige PSA-metingen, periodieke MRI-scans en, indien nodig, gerichte biopsieën uitgevoerd om te beoordelen hoe de ziekte evolueert.
Een focale behandeling met HIFU heeft verschillende voordelen ten opzichte van de klassieke behandelingen:
- Vrijwaring van functies: Door slechts een deel van de prostaat te behandelen, kunnen met een focale behandeling de plas- en seksuele functies worden gevrijwaard, met een lager risico op urine-incontinentie en erectiestoornissen.
- Minder complicaties: Bij deze behandeling is het risico op complicaties lager.
- Snel herstel: Patiënten herstellen sneller, waardoor ze vaak ook sneller het normale leven kunnen hervatten.
Herhaalbaar: In het geval van een recidief of een nieuwe tumorzone is een nieuwe HIFU-behandeling mogelijk
Een focale behandeling met HIFU wordt over het algemeen goed verdragen, met minder complicaties dan bij traditionele behandelingen zoals chirurgie of radiotherapie. Ze houdt echter ook risico's in, zoals voorbijgaande plasproblemen (moeite met plassen, urineretentie) en, in zeldzame theoretische gevallen, een vermindering van de kwaliteit van erecties als de behandelde zone zich dicht bij de erectiele zenuwen bevindt.
Ondanks de voordelen voor de levenskwaliteit is er één belangrijke beperking wat betreft focale behandelingen met HIFU: er zijn nog geen vergelijkende en langetermijngegevens om de oncologische gelijkwaardigheid met standaardbehandelingen zoals chirurgie of radiotherapie te bevestigen. De keuze voor deze aanpak moet dus zorgvuldig worden besproken in functie van de verwachtingen van de patiënt en de specifieke kenmerken van de ziekte.
Eén behandeling, twee opties
De focale behandeling van prostaatkanker gebeurt met meerdere technologieën met verschillende energiebronnen (ultrageluid, microgolven, cryotherapie, elektroporatie enz.) en benaderingen (behandeling van de volledige klier, een halve klier of een ultrafocale zone). Dankzij die diversiteit kunnen de behandelingen worden afgestemd op de kenmerken van de kanker en de prioriteiten van de patiënt. Het maakt het echter moeilijker om strategieën rechtstreeks te vergelijken, omdat elke benadering specifieke voordelen en beperkingen heeft en geen van de opties als beter kan worden beschouwd dan de andere.
Bij de Willy Grégoir Kliniek voor prostaatkankers zijn we al meer dan twintig jaar betrokken bij de ontwikkeling van deze technologieën en hebben we een actieve rol gespeeld bij de verspreiding ervan over de rest van de wereld. In eerste instantie kozen we daarbij voor HIFU – waarmee we meer dan 20 jaar geleden al onze eerste behandelingen uitvoerden – en recenter voor TMA.
HIFU is een van de meest bestudeerde technieken. Deze optie bestaat al meer dan 30 jaar en wordt overal ter wereld gebruikt. Het is een flexibele methode die verschillende behandelingsbenaderingen mogelijk maakt (volledige klier, halve klier of ultrafocaal) met robotassistentie voor maximale precisie.
Gerichte microwave-ablatie (TMA) is recenter maar biedt aanzienlijke voordelen. Het wordt uitgevoerd onder lichte verdoving en is perfect geïntegreerd met het Trinity®-platform van KOELIS, dat zorgt voor een optimale synergie tussen de kartering van de biopsie en de gerichte behandeling. Deze techniek wordt uitsluitend gebruikt voor een ultrafocale benadering en onderscheidt zich door zijn eenvoud en de afwezigheid van grote moeilijkheden bij latere conversie naar een radicale prostatectomie.