Brachytherapie aan een laag dosistempo (LDR) is een inwendigeradiotherapietechniek die voornamelijk wordt gebruikt om gelokaliseerde prostaatkanker te behandelen. Kleine radioactieve bronnen (meestal jodium-125) worden rechtstreeks in de prostaat ingeplant. Die 'zaadjes' zenden gedurende lange tijd straling uit met een lage intensiteit, waardoor de tumor wordt vernietigd, maar het omringende gezonde weefsel wordt gespaard.
Het is met name geschikt voor mannen die een behandelingsoptie willen die hun levenskwaliteit zo weinig mogelijk verstoort, vooral wat betreft de impact op plassen en seksleven. LDR-brachytherapie is bedoeld voor patiënten met gelokaliseerde prostaatkanker met een gemiddeld risico, een goede plasfunctie en een matig prostaatvolume.
De behandeling met LDR-brachytherapie is een eenmalige interventie waarbij de patiënt slechts kort in het ziekenhuis moet blijven en snel herstelt.
Beoordeling voorafgaand aan de behandeling
De beoordeling voorafgaand aan de behandeling omvat een vragenlijst over de plasgerelateerde levenskwaliteit en een evaluatie van de stroomsnelheid van de plasstroom en het postmictioneel residu. Er wordt ook een transrectale echografie uitgevoerd om het volume van de prostaat te meten.
Ingreep
Bij de ingreep, die onder algemene of plaatselijke verdoving wordt uitgevoerd, worden radioactieve zaadjes rechtstreeks in de prostaat ingeplant met naalden die worden geleid via transrectale echografie. De procedure wordt uitgevoerd in één sessie en duurt meestal 1 à 2 uur.
Ziekenhuisopname
De patiënt blijft 24 uur in het ziekenhuis met één observatienacht.
Opvolging
Na enkele dagen kan de patiënt het normale leven hervatten, waarbij wel tijdelijke instructies moeten worden gevolgd om de blootstelling van zijn omgeving aan straling te beperken.
Een regelmatige opvolging is cruciaal. Daarbij moet de PSA-waarde worden gemeten om de werkzaamheid van de behandeling te beoordelen en kunnen indien nodig beeldvormingsonderzoeken (MRI, PSMA-PET) worden uitgevoerd.
Een behandeling met LDR-brachytherapie heeft verschillende voordelen ten opzichte van de klassieke behandelingen:
- Gerichte behandeling: Beperkt de schade aan gezond weefsel.
- Vrijwaring van functies: Vermindert het risico op urine-incontinentie en erectiestoornissen.
- Comfort: Eenmalige procedure en snel herstel.
- Bewezen werkzaamheid: Vergelijkbaar met chirurgie voor gelokaliseerde kankers.
LDR-brachytherapie wordt over het algemeen goed verdragen, maar zoals elke behandeling kan het bepaalde bijwerkingen hebben. Voorbijgaande plasklachten komen het vaakst voor, waarbij patiënten vaak moeten gaan plassen, een dwingende aandrang voelen of net moeite hebben met plassen of zelfs tijdelijk last hebben van urineretentie. In zeldzame gevallen kan er ook een lichte rectale irritatie optreden.
Op lange termijn kunnen sommige patiënten erectiestoornissen krijgen, vooral als de tumor zich dicht bij de erectiele zenuwen bevindt, met een geschat risico van 20-30%. In zeer zeldzame gevallen kunnen de radioactieve zaadjes zich verplaatsen of migreren, wat kleine complicaties met zich mee kan brengen die moeten worden behandeld.
Een oude techniek ten dienste van de moderniteit
Brachytherapie bestaat al sinds het begin van de 20e eeuw en is een van de oudste vormen van radiotherapie. Het werd ontwikkeld na de ontdekking van radium door Marie Curie. Het concept werd al in 1901 onderzocht door Pierre Curie en dr. Henri-Alexandre Danlos voor de behandeling van huidkanker. De alternatieve naam 'curietherapie' is een eerbetoon aan de Curies omdat de ontwikkeling van deze therapeutische benadering te danken is aan hun levenswerk.
Brachytherapie werd in het begin gebruikt voor de behandeling van allerlei soorten kanker, maar heeft zich dankzij de technologische vooruitgang ontwikkeld tot een geavanceerde techniek die bijzonder geschikt is voor de behandeling van prostaatkanker.
Dat blijkt ook uit de ontwikkeling van LDR-brachytherapie. Het basisprincipe blijft hetzelfde – radioactieve bronnen rechtstreeks in de tumor brengen om de werkzaamheid te maximaliseren en gezond weefsel te sparen – maar wordt nu gecombineerd met precieze beeldvormings- en geleidingshulpmiddelen, zoals MRI en echografie.
Die combinatie van historische knowhow en moderne technologie maakt dat brachytherapie vandaag de dag nog steeds een relevante, doeltreffende behandelingsoptie is met een positieve impact op de levenskwaliteit van de patiënten.