Bij het Jules Bordet Instituut spitst het onderzoek rond radiotherapie zich toe op de behandeling van diverse tumortypes, en dit op meerdere niveaus: preklinisch, translationeel, klinisch en technologisch.
- De afdeling radiotherapie beschikt over een specifiek preklinisch onderzoekslaboratorium dat onderzoek voert in cellulaire en dierlijke modellen, om radiobiologie, de immuuneffecten van radiotherapie en de synergie met andere behandelingen te bestuderen.
- Het fysicateam ontwikkelt nieuwe technieken om data uit beeldvorming te verwerken en de technische aspecten van radiotherapiebehandelingen te optimaliseren. Het implementeert ook nieuwe behandelingstechnieken in klinische routine.
- Klinisch onderzoek focust op implementering van nieuwe radiotherapietechnieken, indicaties, behandelingsschema’s en combinaties met andere behandelingsmodaliteiten zoals immuuntherapie. Een belangrijk deel focust ook op de vermindering van neveneffecten door de radiotherapiebehandeling te alterneren of door de multidisciplinaire zorg te optimaliseren.
- De technologische research focust op de uitvoering van de behandeling, door de tumor zo nauwkeurig mogelijk af te bakenen om de dosis te kunnen optimaliseren met het oog op de omgevende organen, en het patiëntcomfort te verbeteren.
Het radiotherapieonderzoeksteam ontwikkelt onafhankelijke studieprojecten, vaak in samenwerking met andere labs en/of andere universitaire ziekenhuizen. De afdeling werkt ook mee aan diverse multicenterproeven, gecoördineerd door andere universiteiten of internationale organisaties zoals EORTC en ESTRO.
Een belangrijk deel van het onderzoek van de afdeling focust op 4 belangrijke researchlijnen. We stellen ze hier voor, telkens gelinkt aan projecten van de afdeling en/of multicenterproeven.
- Hoofd- en halskankers
De hoofd- en halsgroep legt veel nadruk op de optimale preventie en behandeling van neveneffecten van radio(chemo)therapie.- De Swall PEG proef
- Preklinisch onderzoek naar lasertherapie op laag niveau
- Prospectief pilotonderzoek dat neveneffecten op tanden evalueert
- Evaluatie van radio(chemo)therapie-gerelateerde dysfagie (slikstoornis)
- Oligometastases en de synergie van radiotherapie en immuuntherapie
De stereotactische behandeling van oligometastases is een domein in volle ontwikkeling binnen de radio-oncologie. Uit de eerste randomproeven komen zeer positieve resultaten naar voren. Parallel hiermee heeft radiotherapie het potentieel om de immuuntherapie te versterken voor lokale of metastatische aandoeningen.- Neo-CheckRay, een gerandomiseerde fase II-proef
- Stereotactische lichaamsradiotherapie, immuunrespons en abscopaal effect in duidelijke niercelcarcinomen: een murien model.
- Immunologisch potentieel van p53-activatie in combinatie met stereotactische bestraling in PDX’s gehumaniseerde preklinische muismodellen (AVATAR)
- Bijdrage tot de studie van stereotactische radiotherapie en haar immunomodulerend effect bij de behandeling van pancreaskankers
- De Oligopro-Breastproef: een prospectief proefonderzoek rond oligoprogressieve metastatische borstkanker
- Deelname aan PEACE V: STORM proefonderzoek
- Niet-kleincellige longkanker
- ProCaLung - Project on Cancer of the Lung (longkankerproject). Ons team coördineert dit nationale multicentrische project dat diverse kwaliteitsaspecten (zoals afbakening en planning) van radiotherapie voor longkanker onderzoekt in een poging om de radio-oncologie voor longkanker in België te optimaliseren en te homogeniseren.
- ProCaLung - Project on Cancer of the Lung (longkankerproject). Ons team coördineert dit nationale multicentrische project dat diverse kwaliteitsaspecten (zoals afbakening en planning) van radiotherapie voor longkanker onderzoekt in een poging om de radio-oncologie voor longkanker in België te optimaliseren en te homogeniseren.
- Prostaatkanker
Prostaatkanker behoort tot de belangrijkste radiotherapie-indicaties; onderzoek verloopt vooral via multicentrische proeven waaraan wij deelnemen- Evaluatie van de XVI DRT (duale registratietool) bij prostaatkankerpatiënten: Is dit accurater dan manuele matching?
- Deelname aan de proefonderzoeken PEGASUS, PEACE V: STORM, SAVE, DART, PART.
Onderzoeksproject
Zie Medische Fysica ook
Project 1
Neo checkray : Stralingstherapie en adenosinebaanblokkering ter verbetering van resultaat van immuun-chemotherapie in vroeg stadium luminaal B borstkanker, een gerandomiseerd fase II-proefonderzoek.
- Projectleiders : Alex De Caluwé, Laurence Buisseret, Christophe Vandekerkhove, Dirk Van Gestel, Martine Piccart, Michailis Ignatiadis.
- Samenwerkingent : Institut Curie (Parijs); UZ Leuven; Iridium Kankernetwerk, Antwerpen
- Trialsponsor: Jules Bordet Instituut
- Financiering : AstraZeneca
- Beschrijving : Dit proefonderzoek evalueert immuuncheckpointblokkering (durvalumab), stralingstherapie op primaire borstkanker en de anti-CD-73 oleclumab als immuunstimulerende agenten in de neoadjuvansbehandeling van agressieve borstkanker.
Project 2
Stereotactische lichaamsradiotherapie, immuunrespons en abscopaal effect in duidelijke niercelcarcinomen: een murien model.
- Projectleiders: Dirk Van Gestel, François-Xavier Otte, Mohammad Krayem
- Trialsponsor: Radiotherapie-onderzoekseenheid
- Samenwerking: Demeerleer Gert, MD, PhD, Universitaire Ziekenhuizen Leuven
- Financiering: «Association Jules Bordet»
- Beschrijving: Deze preklinische studie onderzoekt in welke mate SBRT het immuunsysteem kan stimuleren via activering van dendritische cellen en presentatie van tumorantigenen (‘gevaarsignalen’) die mogelijk tumorrespons op afstand opwekken.
Project 3
Inzicht in het precieze mechanisme waardoor LLLT (low-level lasertherapie) de groei van squameuze celcarcinomen in hoofd en hals opwekt, en weerstand tegen radiotherapie.
- Projectleiders : Dirk Van Gestel, Marie-Thérèse Genot-Klastersky en Mohammad Krayem
- Trialsponsor: Radiotherapie-onderzoekseenheid
- Samenwerking: Jean Klastersky, MD PhD, Jules Bordet Instituut; Filip Lardon, PhD, Center for Oncological Research (CORE), Universiteit Antwerpen.
- Financiering: «Association Jules Bordet»
- Beschrijving: LLLT of low-level lasertherapie is een veelbelovende behandeling voor orale mucositis, een ernstig en frequent neveneffect tijdens radiotherapie voor hoofd en hals. Deze preklinische studie onderzoekt de invloed van LLLT op de groei en de bestralingsgevoeligheid van tumoren.
Project 4
Immunologisch potentieel van p53-activatie in combinatie met stereotactische bestraling in PDX’s vermenselijkte preklinische muismodellen (AVATAR)
- Projectleiders : Dirk Van Gestel, Ghanem Ghanem, Mohammad Krayem
- Trialsponsor: Radiotherapie-onderzoekseenheid
- Samenwerking:
- François Salès, MD, Jules Bordet Instituut;
- Guy Berchem, MD, PhD, Laboratory of Experimental Cancer Research (LECR), Luxembourg Institute of Health (LIH).
- Bassam Janji, PhD, Laboratory of Experimental Cancer Research (LECR) Luxembourg Institute of Health (LIH)
- An Wouters, PhD, Center for Oncological Research (CORE) Universiteit Antwerpen.
- Financiering: «Association Jules Bordet»
- Beschrijving: In dit project evalueren we de bestralingsgevoeligheid als functie van p53 activering in vermenselijkte muizen (‘AVATAR mice’) waardoor we de mechanische link tussen p53 en zowel immuuntherapie en radiotherapie zullen kunnen karakteriseren.
Project 5
Door patiënten gerapporteerde resultaten wat betreft slikken en levenskwaliteit na plaatsing van profylactische versus reactieve percutane endoscopische gastrostomiebuis bij orofaryngeale kankerpatiënten, behandeld met definitieve chemoradiotherapie.
- Projectleiders : Tatiana Dragan, Dirk Van Gestel
- Trialsponsor: Jules Bordet Instituut
- Samenwerking: CHU Saint-Pierre, Universitair Ziekenhuis Gent
- Financiering: «Association Jules Bordet»
- Beschrijving: De optimale indicatie voor plaatsing van gastrostomiebuis blijft controversieel; de impact ervan op verlate slikreflex is onduidelijk. Resultaten die door patiënten worden gerapporteerd, vormen het belangrijkste sluitstuk in deze interventionele, multicentrische, gerandomiseerde fase III-studie.
Project 6
Prospectief pilotonderzoek dat neveneffecten van radiotherapie op tanden evalueert bij patiënten, behandeld voor hoofd- en halskanker.
- Projectleiders: Yasemin Karaca, Dirk Van Gestel
- Trialsponsor: Jules Bordet Instituut
- Samenwerking: Erasmusziekenhuis, CHU Saint-Pierre
- Financiering: «Association Jules Bordet»
- Beschrijving: Dit onderzoek kwantificeert de impact van radiotherapie voor hoofd- en halskanker op bestraalde tanden, teneinde een predictief model te ontwikkelen, extractieaanbevelingen op te stellen en buitensporige preventieve tandextractie te vermijden.
Project 7
Beoordeling van radio(chemo)therapiegerelateerde dysfagie in hoofd- en halskankerpatiënten op basis van hoestgerelateerde akoestische kenmerken.
- Projectleiders: Sofiana Mootassim-Billah, Dirk Van Gestel
- Trialsponsor: Jules Bordet Instituut
- Samenwerking: UZA (Universitair Ziekenhuis Antwerpen)
- Financiering: «Association Jules Bordet»
- Beschrijving: Ontwikkeling van een innovatieve en non-invasieve beoordeling voor dysfagie (slikstoornis) en inademing bij hoofd- en halskankerpatiënten met gebruik van akoestische eigenschappen, gerelateerd aan vrijwillige en/of reflexhoest.
Project 8
GPS of ‘positioneringssysteem voor genwijziging’ bij adenocarcinoom van pancreas en zijn micro-omgeving, een pragmatische moleculaire ordening voor potentiële klinische toepassing in een neoadjuvanstherapieplatform & Bijdrage tot het onderzoek van stereotactische radiotherapie en haar immuunmodulerend effect bij de behandeling van pancreaskanker.
- Projectleiders: Christelle Bouchart, Luigi Moretti, Jean-Luc Van Laethem MD, PhD
- Trialsponsor: Jules Bordet Instituut
- Samenwerking: Erasmusziekenhuis, Molecular Immunology Lab (MIU, J. Bordet Instituut ULB), Laboratory of Medical and Molecular Oncology (LMMO, VUB), CHU Saint-Pierre, CHR Namur en alle ziekenhuizen van het ULB-netwerk.
- Financiering: FNRS (Fonds de la Recherche Scientifique), «Association Jules Bordet», Stichting tegen Kanker.
- Beschrijving: PDAC (pancreatic ductal adenocarcinoma) omvat wel 5 moleculaire subtypes. Wij willen de positie van de subtypespecifieke RNA-expressie ontdekken op enkelcellig niveau, door de micro-omgeving van de tumor in de diepte ruimtelijk in kaart te brengen via immunohistochemie.
Project 9
ProCaLung - Project on Cancer of the Lung (longkankerproject).
- Projectleiders: Florian Charlier, Luigi Moretti voor het ProCaLung Team
- Trialsponsor: Belgian College of Physicians for Radiotherapy Centers
- Samenwerking: Andere leden van het ProCaLung Team: Xavier Geets (Cliniques Universitaires Saint-Luc), Maarten Lambrecht (UZLeuven), Yolande Lievens (UZGent), Vincent Remouchamps (CHU-UCL Namur - Site Ste Elizabeth)
- Financiering: Belgian College of Physicians for Radiotherapy Centers en «Association Jules Bordet»
- Beschrijving: Een nationaal Kwaliteitsborgingsproject van het Belgian College of Physicians for Radiotherapy Centers, voor chemoradiotherapie voor Fase III longkanker. Meer informatie op www.procalung.be.
Project 10
Evaluatie van de XVI DRT (duale registratietool) bij prostaatkankerpatiënten: is dit accurater dan manuele matching?
- Projectleiders: Filipa Sousa, Younes Jourani en Robbe Van den Begin
- Trialsponsor: Jules Bordet Instituut
- Samenwerking: Inholland University of Applied Sciences, Haarlem, Nederland
- Financiering: geen financiering
- Beschrijving: Wij vergelijken twee CBCT-registratiemethoden: 1) Combinatie van een ‘chamfer’-en manuele match en 2) een automatische XVI DRT (duale registratietool), ter evaluatie van hun nauwkeurigheid en efficiëntie bij lokalisering van prostaat of tumorbed.
Project 11
Gerandomiseerd proefonderzoek ter kwantificering van de doeltreffendheid van het Safetac® product Mepitel® Film voor preventie van radiodermatitis in de liesplooi.
- Projectleiders: Van de Ven Gitte, Van Gestel Dirk, Alex De Caluwé, Robbe Van den Begin
- Trialsponsor: Jules Bordet Instituut
- Financiering: Mölnlycke
- Beschrijving: Het is de bedoeling te evalueren of Mepitel Film een lagere graad van door bestraling geïnduceerde dermatitis in de liesplooi(en) biedt in vergelijking met hydroactieve colloïde gel, en of dit hierdoor een uitdaging vormt voor de gouden standaard die we in onze kliniek gebruiken.
Project 12
PEGASUS - vergelijkend proefonderzoek van bestraling plus langdurige hormoontherapie met GnRH-antagonist versus GnRH-agonist plus flareprotectie bij patiënten met gelokaliseerde of lokaal geavanceerde prostaatkanker met zeer hoog risico.
- Projectleider: François-Xavier Otte
- Trialsponsor: European Organisation for Research and Treatment of Cancer – EORTC
- Beschrijving: Dit proefonderzoek beoordeelt of GnRH-antagonisten in combinatie met externe stralingbundelradiotherapie de PFS (‘progression free survival’ ) verbeteren in vergelijking met GnRH-agonisten in combinatie met externe stralingbundelradiotherapie.
Project 13
'Salvage' behandeling van nodale oligorecurrente prostaatkankermetastases
- Projectleider: François-Xavier Otte
- Trialsponsor: Universitair Ziekenhuis, Gent
- Beschrijving: Dit proefonderzoek randomiseert patiënten met nodale oligorecurrente prostaatkanker met ofwel MDT (metastasegerichte therapie - ‘salvage’ lymfeknoopdissectie of stereotactische lichaamsradiotherapie) ofwel MDT plus radiotherapie van het hele bekken.
Project 14
Stereotactische radiotherapie voor oligoprogressieve borstkanker: gericht op therapieresistente metastatische kloons – Oligoprogressieve Borstkanker – proefonderzoek.
- Projectleider: Robbe Van den Begin
- Trialsponsor: Jules Bordet Instituut
- Financiering: «Association Jules Bordet»
- Beschrijving: Dit prospectief proefonderzoek evalueert of het effect van systemische therapie verlengd kan worden met gebruik van stereotactische radiotherapie om controle te krijgen over resistente oligoprogressieve borstkankermetastases.
Ons team
Hoofd Onderzoek Radiotherapie
- Dirk Van Gestel, MD, PhD
Hoofd Onderzoek Medische Fysica
- Nick Reynaert, PhD
Hoofd Preklinisch Onderzoek Radiotherapie
- Mohammad Krayem, PhD
Onderzoeksteam
- Christelle Bouchart, MD, PhD-kandidaat
- Alex De Caluwé, MD, PhD-kandidaat
- Tatiana Dragan, MD, PhD-kandidaat
- Younes Jourani, MPE, PhD-kandidaat
- Yasemin Karaca, MD, PhD-kandidaat
- Philippe Lambin, MD PhD, consultant
- Philippe Martinive, MD PhD
- Sofiana Mootassim-Billah, PhD-kandidaat
- Luigi Moretti, MD PhD
- François-Xavier Otte, MD
- Zelda Paquier, MPE, PhD-kandidaat
- Aurelian Quinet, MPE, PhD-kandidaat
- Filipa Rodrigues Sousa, RTT
- Paul Van Houtte, MD PhD
- Robbe Van den Begin, MD PhD
- Gitte Van de Ven, RTT
- Wetenschappers in Medische Fysica
Onderzoekscoördinatie
- Clémence Al Wardi, PhD
- Hélène Gilson, PhD
- Janssen Carole
Laatste update : 18/08/2022
Wetenschapelijke artikelen
Radiation therapy-induced left vocal cord paralysis following lung stereotactic body radiation therapy: A case report and review of the literature.
Auteurs : Pierrard J, Deheneffe S, Longton E, Henry S, Van Houtte P, Remouchamps V
Jaar : 2023
Journal : Cancer Radiother
Volume : 27
Pagina's : 69-74
Cardiac safety of dual anti-HER2 blockade with pertuzumab plus trastuzumab in early HER2-positive breast cancer in the APHINITY trial.
Auteurs : de Azambuja E, Agostinetto E, Procter M, Eiger D, Pondé N, Guillaume S, Parlier D, Lambertini M, Desmet A, Caballero C, Aguila C, Jerusalem G, Walshe JM, Frank E, Bines J, Loibl S, Piccart-Gebhart M, Ewer MS, Dent S, Plummer C, Suter T
Jaar : 2023
Journal : ESMO Open
Volume : 8
Pagina's : 100772
International consensus on radiotherapy in metastatic non-small cell lung cancer.
Auteurs : Zhu Z, Ni J, Cai X, Su S, Zhuang H, Yang Z, Chen M, Ma S, Xie C, Xu Y, Li J, Ge H, Liu A, Zhao L, Rao C, Bi N, Hui Z, Zhu G, Yuan Z, Wang J, Zhou W, Rim CH, Navarro-Martin A, Vanneste BGL, Ruysscher D, Choi JI, Jassem J, Chang JY, Kepka L, Käsmann L, Milano MT, Van Houtte P, Suwinski R, Traverso A, Doi H, Suh YG, Noël G, Tomita N, Kowalchuk RO, Sio TT, Li B, Lu B, Fu X
Jaar : 2022
Journal : Transl Lung Cancer Res
Volume : 11
Pagina's : 1763-1795
Characteristics and dosimetric impact of intrafraction motion during peripheral lung cancer stereotactic radiotherapy: is a second midpoint cone beam computed tomography of added value?
Auteurs : Benkhaled S, Koshariuk O, Van Esch A, Remouchamps V
Jaar : 2022
Journal : Rep Pract Oncol Radiother
Volume : 27
Pagina's : 490-499
Lymphocyte-sparing pelvic radiotherapy for prostate cancer: An in-silico study.
Auteurs : Baré M, Poeta S, Fernandes P, Jourani Y, Otte FX, Van Brussel S, Van Gestel D, Van den Begin R
Jaar : 2022
Journal : Phys Imaging Radiat Oncol
Volume : 23
Pagina's : 127-133