Transplantatie eenheid (Hematologie)

Beenmergtransplantatie wordt meestal voorgesteld bij kwaadaardige hemopathieën die het beenmerg aantasten: acute leukemie, myeloom, lymfomen, myelodysplasie en myeloproliferatieve ziekten.

Voor lymfomen en myelomen is een autotransplantie over het algemeen het meest geïndiceerd. Een allotransplantatie is alleen aangewezen bij een klein aantal patiënten bij wie de ziekte onvoldoende gecontroleerd wordt door een autotransplantatie. Bij leukemie, myelodysplasie en myeloproliferatieve ziekten wordt de voorkeur gegeven aan allotransplantatie. 

Bij het nemen van de beslissing over transplantatie wordt rekening gehouden met de leeftijd, de algemene gezondheidstoestand van de patiënt en de prognostische factoren van de ziekte. De beslissing wordt genomen na grondig overleg door alle hematologen van de dienst over de voordelen en risico's voor de patiënt die inherent zijn aan de toxiciteit van de procedure en overweging van eventuele therapeutische alternatieven.

Een allogene hematopoëtische stamceltransplantatie is vaak de meest efficiënte manier om de immuunreacties tegen de ziekte te versterken door het graft-versus-tumor-effect om zo bij een groot aantal patiënten een definitieve uitroeiing van residuele ziekte te bekomen. Het totaalconcept van de allogene hematopoëtische stamceltransplantatie is geëvolueerd van het concept van orgaantransplantatie (de vervanging van een ziek orgaan door een nieuw gezond orgaan) naar het concept van het creëren van een bijzonder platform voor immuuntherapie waarbij het immuunsysteem van de donor bijdraagt aan de uitroeiing van residuele tumorcellen. Zowel vroeger als nu bestaat de problematiek dus uit het vinden van de beste immunomodulatiemodaliteiten voor het nemen van het transplantaat, een krachtig graft-versus-tumor effect, de afwezigheid van toxiciteit of minimale toxiciteit en het schadelijke effect van de graft-versus-hostziekte.
 

Aangezien slechts ongeveer 70% van alle patiënten met een hoogrisico hematologische aandoening die in aanmerking komen voor een allogene transplantatie, over een volledig HLA-compatibele familiale- of niet-familiale donor beschikken, werden aanzienlijke inspanningen gedaan om het gebruik van  alternatieve, haplo-identieke familiale donoren mogelijk te maken. Het voordeel van deze aanpak is onmiddellijke toegang tot een donor voor bijna alle patiënten. Sinds 2000 is onze transplantatie-eenheid een pionier in België bij de implementatie van dit type transplantaties. Dankzij de recente vooruitgang die werd geboekt bij de uitvoering ervan, zijn de resultaten momenteel vergelijkbaar met die van HLA- identieke, niet-familiale transplantaties wanneer ze in dezelfde patiëntengroepen worden uitgevoerd.  Haplo-identieke transplantatie is momenteel een waardevol hulpmiddel geworden als betrouwbaar alternatief bij het zoeken naar de beste donor voor een bepaalde patiënt.

Het instituut beschikt ook overeen klinisch allotransplantatieprotocol voor  jongvolwassenen met sikkelcelanemie dat voldoet aan strenge indicatiecriteria voor transplantatie, in samenwerking met kinderartsen van het UKZKF.

De transplantatie-eenheid verwelkomt voortdurend Belgische en buitenlandse artsen in  hematologieopleiding die hun kennis over transplantatie willen verbeteren. De hematologen van de transplantatie-eenheid nemen deel aan de onderwijsprogramma's van de ULB op dit gebied via verschillende masteropleidingen. Ze werken ook samen met het interuniversitair onderwijs. Ons team is ook betrokken bij de opleiding van de master oncologieverpleegkunde georganiseerd door de Hogeschool Ilya Prigogine.