Aferese eenheid (Hematologie)

Therapeutische aferese omvat enerzijds plasma-uitwisseling en plasmaferese en anderzijds cytaferese.

Bij therapeutische plasma-uitwisseling worden de plasmabestanddelen uit het bloed verwijderd. Het plasma van de patiënt wordt verwijderd en de rode bloedcellen en bloedplaatjes worden opnieuw geïnjecteerd. Plasma-uitwisseling is vergelijkbaar met dialyse, maar kan ook eiwitgebonden toxische stoffen of overmatige eiwitproductie elimineren.

Bij plasmaferese wordt een plasmavervangende vloeistof gebruikt, terwijl bij plasma-uitwisseling het plasma wordt vervangen door ingevroren vers plasma, wat een intensievere behandeling mogelijk maakt.

Er bestaan talrijke indicaties voor plasmaferese. De frequentie van de behandelingen, het te verwijderen volume, de vervangende vloeistof en andere variabelen worden per patiënt bepaald.

Bij therapeutische cytaferese worden cellulaire bestanddelen uit het bloed verwijderd, maar het plasma wordt teruggegeven. Deze techniek kan worden gebruikt om het aantal rode bloedcellen, een teveel aan bloedplaatjes of een ernstige overmaat aan witte bloedcellen bij acute leukemie te verminderen.

In het Instituut Jules Bordet wordt cytaferese vooral gebruikt voor de afname van perifere hematopoëtische stamcellen voor autologe of allogene beenmergreconstitutie (een alternatief voor beenmergtransplantatie) en voor de afname van lymfocyten voor de immunomodulerende behandeling van bepaalde kankers (immuuntherapie).

Hematopoëtische stamceltransplantatie is een intensieve en complexe behandeling die kan worden aangeboden aan bepaalde patiënten met kanker of een andere hematologische aandoening. Stamceltransplantatie is momenteel een kernstrategie voor de behandeling van leukemie, lymfomen, myelomen en andere ernstige hematologische aandoeningen.

De cytaferese-eenheid is verantwoordelijk voor de afname van hematopoëtische stamcellen van de patiënt of van zijn/haar donor uit het beenmerg of uit perifeer bloed na stimulatie. Beenmergdonatie brengt weinig risico's met zich mee, maar vereist algehele verdoving. Voor de afname van perifere stamcellen moet de patiënt niet worden verdoofd. De ganse procedure duurt 3 tot 4 uur. Afhankelijk van het aantal afgenomen stamcellen kan de procedure dagelijks gedurende 1 tot 3 dagen worden herhaald om de hoeveelheid stamcellen te verkrijgen die nodig zijn voor de transplantatie. Het lichaam vervangt deze cellen meestal binnen enkele weken.

De afnameprocedures zijn goed omschreven en worden goed begeleid om de veiligheid van de donor te waarborgen en tegelijkertijd een kwalitatieve hematopoëtische transplantatie mogelijk te maken. Door onze kennis van de omstandigheden van de afname, de karakterisering van de ingezamelde cellen en de hematologische aandoeningen die door ons afnameteam worden behandeld, kunnen we de donor en de ontvanger van de hematopoëtische transplantatie op een aangepaste manier verzorgen. We voeren jaarlijks meer dan 200 celinzamelingen uit.

Ons team biedt specifieke medische en paramedische opleidingen in aferesetechnieken aan voor stagiaires die een tijdje op de cytaferese-eenheid willen doorbrengen.