Hoe gemakkelijk deelnemen aan het onderzoek tegen kanker?
De Tumorbank of ‘biobank’ van het Institut Jules Bordet is een collectie stalen van menselijk lichamelijk materiaal (resten van tumorweefsels, bloedstalen) en bijbehorende gegevens. Ze worden bewaard in optimale omstandigheden, om in de toekomst te kunnen worden gebruikt als onderzoeksmateriaal. De Tumorbank is een onmisbare schakel tussen de diagnose en het fundamenteel, translationeel en klinisch onderzoek. De werking ervan is onderworpen aan een strikte wetgeving.
De ontwikkeling van de gepersonaliseerde geneeskunde en de immunotherapie in de oncologie is alleen mogelijk als er nieuwe biomarkers worden ontdekt die opspoorbaar zijn in tumorweefsels, maar ook in het bloed. De Tumorbank heeft als taak biologische stalen van topkwaliteit te verzamelen en te leveren aan laboratoria voor wetenschappelijk onderzoek. De stalen moeten bovendien divers en in voldoende aantal zijn, en vergezeld van volledige klinische gegevens, zodat de laboratoria hun wetenschappelijk werk kunnen doen. Doel: inzicht krijgen in hoe tumoren precies werken en welke strategie ze hanteren om te ontsnappen aan de waakzaamheid en de afweer van hun ‘gastheer’.
De Tumorbank hangt af van de Dienst anatomopathologie, zodat de pathologen de tumoren volledig en correct kunnen analyseren alvorens ze te bewaren. Ze is een wezenlijk onderdeel van de netwerken van Belgische biobanken – Virtuele Catalogus van het Kankerregister, BWB (Biothèque Wallonie-Bruxelles), en twee Europese biotheken, BBMRI en ESBB. Die netwerken staan in contact met de verschillende Belgische en internationale onderzoeksteams, waardoor er links kunnen worden gecreëerd en competenties kunnen worden gedeeld.
De Tumorbank van het Institut Jules Bordet heeft sinds 2012 een ISO 9001-certificatie, een kwaliteitswaarborg. Dankzij het betrouwbare systeem dat we hebben ontwikkeld om de kwaliteit van onze stalen te controleren, kunnen we elk jaar tal van onderzoeksprojecten ondersteunen. Dat bewijst de kwaliteit van de wetenschappelijke publicaties die daaruit voortvloeien.
- Oprichting: 2010
- Meer dan 16.000 ingevroren weefselstalen beschikbaar
- Meer dan 10.000 patiënten van wie stalen zijn afgenomen
- Meer dan 65 projecten die gebruikmaken van de ingezamelde stalen
- Digitale pathologie
De rol van de digitale pathologie wordt steeds belangrijker in de courante praktijk, vooral in het wetenschappelijk onderzoek. De Vrienden van het Institut Jules Bordet hebben een deel van ons platform voor Digitale Pathologie gefinancierd. Dankzij de digitalisering van microscoopglaasjes kunnen er beelden worden verwerkt via speciale software. Zo is een nauwkeurige analyse van de verschillende celpopulaties mogelijk, bijvoorbeeld inflammatoire infiltraten van tumoren. Deze studies zullen worden vertaald naar de klinische praktijk, met name om na te gaan of patiënten al dan niet baat zouden hebben bij immunotherapie. Daarnaast worden ook de zogenaamde hotspotzones (concentraten van celmarkers) geïdentificeerd en geanalyseerd.
- Lasermicrodissectie
Lasermicrodissectie of Laser Capture/Cutting Microdissection (LCM) is een technologie om onder morfologische controle interessante cellen te isoleren via een weefseldoorsnede, door middel van een laserbundel. Het project, dat de steun krijgt van de Vrienden van het Jules Bordet Instituut, zal het mogelijk maken om de tumorale heterogeniteit te bestuderen binnen één enkel celtype.
Onderzoek
De Tumorbank is niet alleen een leverancier van biologisch materiaal, maar ontwikkelt ook haar eigen wetenschappelijke projecten.
Project 1
Evaluatie via digitale beeldanalyse van de proliferatiemarkers Ki67, MCM2 en Gemini in de cohort Genoomgraad van de Dienst Anatomopathologie op het vlak van borstkanker.
- Projectleider : Denis Larsimont, Ligia Craciun
- Medewerking : Vincent Detour, ULB
- Financiering : Fonds Lambeau-Marteaux
Project 2
Kwaliteitscontrole via infraroodspectroscopie.
Analyse van de kwaliteit en de bewaring (stabiliteit) van de eiwitten van de ingevroren stalen in de Tumorbank, via infraroodspectroscopie.
- Projectleider : Ligia Craciun
- Medewerking : ULB, BBMRI
Project 3
Vloeibare biopsieën.
Uitbreiding van de Tumorbank tot bloed- en plasmastalen, dankzij de financiering van stabilisatiebuizen voor plasma door de Vrienden van het Institut Jules Bordet. Kwalitatieve en kwantitatieve analyse van het tumorale DNA in het plasma.
- Projectleider : Ligia Craciun
- Medewerking : OECI
- Financiering : Vrienden van het Bordet Instituut
Project 4
Analyse van het inflammatoire, intra- en peritumorale infiltraat bij patiënten die geopereerd zijn voor hepatocellulair carcinoom, na intra-arteriële radio-embolisatie.
- Projectleider : Ligia Craciun, Denis Larsimont
- Medewerking : Vincent Donckier, Dienst Chirurgie van het Jules Bordet Instituut
Team
Diensthoofd Anatomopathologie, Beheerder van menselijk lichamelijk materiaal
Denis Larsimont
Coördinator van de Tumorbank
Dr Sc L. Craciun
Technoloog
A. Spinette
Publicaties
New global analysis of the microRNA transcriptome of primary tumors and lymph node metastases of papillary thyroid cancer.
Saiselet M, Gacquer D, Spinette A, Craciun L, Decaussin-Petrucci M, Andry G, Detours V, Maenhaut C.
BMC Genomics. 2015 Oct 21;16:828.
Evaluation of quantitative polymerase chain reaction markers for the detection of breast cancer cells in ovarian tissue stored for fertility preservation.
Bockstaele L, Boulenouar S, Van Den Steen G, Dechène J, Tsepelidis S, Craciun L, Noël JC, Demeestere I.
Fertil Steril. 2015 Aug;104(2):410-7.e4.
Tumor-infiltrating lymphocyte composition, organization and PD-1/ PD-L1 expression are linked in breast cancer.
Buisseret L, Garaud S, de Wind A, Van den Eynden G, Boisson A, Solinas C, Gu-Trantien C, Naveaux C, Lodewyckx JN, Duvillier H, Craciun L, Veys I, Larsimont D, Piccart-Gebhart M, Stagg J, Sotiriou C, Willard-Gallo K .
Oncoimmunology. 2016 Dec 14;6(1)
Inflammatory Stroma of Lymphoepithelioma-like Carcinoma of the Cervix: Immunohistochemical Study of 3 Cases and Review of the Literature.
Philippe A, Rassy M, Craciun L, Naveaux C, Willard-Gallo K, Larsimont D, Veys I.
Int J Gynecol Pathol. 2017 Aug 1.
CDK4 phosphorylation status and a linked gene expression profile predict sensitivity to palbociclib.
Raspé E, Coulonval K, Pita JM, Paternot S, Rothé F, Twyffels L, Brohée S, Craciun L, Larsimont D, Kruys V, Sandras F, Salmon I, Van Laere S, Piccart M, Ignatiadis M, Sotiriou C, Roger PP.
EMBO Mol Med. 2017 Aug;9(8):1052-1066.
Thyroid follicular adenomas and carcinomas: molecular profiling provides evidence for a continuous evolution.
Dom G, Frank S, Floor S, Kehagias P, Libert F, Hoang C, Andry G , Craciun L, Spinette A, de Saint Aubin N, Tresallet C, Tissier F, Savagner F, Majjaj S, Gutierrez-Roelens I, Marbaix E, Dumont J, Maenhaut C.
Oncotarget nov 2017
Selective internal radiation therapy (SIRT) promotes the recruitment of tumor-infiltrating lymphocytes and enhances cytotoxic activity in hepatocellular carcinoma.
Craciun L, de Wind R, Demetter P, Lucidi V, Michiels S, Garaud S, Naveaux C, Gomez Galdon M, Hendlisz A, Willard Gallo K, Flamen P, Larsimont D, Donckier V.
Abstract ESMO Immuno Oncology congress, dec 2017